Panatilihin ang Kontrol sa Iyong Pera: 10 Praktikal na Tip

Planuhin ang badyet bawat buwan

Bago pa man gumastos, ilista muna ang kita at regular na bayarin. Gumamit ng simpleng spreadsheet o app na gustong-gusto ng mga Pinoy tulad ng GCash o online bank para makita agad kung saan napupunta ang bawat piso. Kapag malinaw ang numero, hindi ka na basta-basta mawawala sa track tuwing may biglaang gastusin.

Hatiin ang badyet sa kategorya: gastusin sa bahay, pamasahe, pagkain, at ipon. Magtakda ng realistic na porsyento para sa bawat kategorya at i-review buwan-buwan. Simulan ngayon sa maliit na pagbabago — mas madali sundan kaysa sa malaking proyekto na agad nawawala sa loob ng isang linggo.

Magtabi at palakihin ang ipon

Gawing prayoridad ang emergency fund: target ang 3 hanggang 6 na buwang pang-araw-araw na gastusin, naka-reserba sa madaling ma-access na savings account. Sa Pilipinas, maraming banko ang nag-aalok ng auto-debit para sa savings; isa itong simpleng paraan para hindi temptation ang mag-ubos ng ipon.

Pag-aralan ang pag-invest kahit maliit lang — time deposits, government bonds, o mutual funds. Hindi kailangan maging eksperto agad; may mga robo-advisors at investment platforms na user-friendly at swak sa budget ng karaniwang empleyado o self-employed na Pinoy. Maglaan ng porsyento ng kita para sa paglago ng pera, hindi lang pagtatabi.

Kontrolin ang utang

Umiwas sa utang na mahirap bayaran at unahin ang pag-clear ng high-interest na credit card at payday loan. Kilalanin kung alin ang “good” at “bad” debt: ang pera para sa investment o negosyo na may malinaw na return ay iba sa mabilis na utang para sa luho. Gumamit ng debt avalanche o debt snowball depende sa iyong disiplina.

Kung kailangan, makipag-usap sa bangko para sa restructuring o consolidation para maging mas manageable ang monthly payments. Huwag matakot humingi ng payo sa teller o financial advisor; mas maaga mong aayusin, mas kaunting interes ang babayaran mo sa katagalan.

Gawing matalino ang gastos

Mag-track ng daily expenses para malaman ang maliliit na butas kung saan umaagos ang pera, tulad ng mura pero madalas na takeout o subscription na hindi naman ginagamit. Magplano ng grocery list at magluto nang madalas; malaking tipid ang pag-iwas sa pagkain palabas araw-araw lalo na sa Metro Manila kung malayo ang budget.

Samantalahin ang discounts, points, at promos mula sa tindahan at payment apps. Regular na i-audit ang mga subscription at utilities upang bawasan ang hindi kailangang bayarin. Karaniwang pagbabago ang kailangan upang magtagal ang kontrol sa pera — simulan sa isang simpleng hakbang at unti-unti mong mararamdaman ang epekto sa bulsa.