Kalinawan sa Kita at Gastusin para Kontrolin ang Iyong Badyet

Alamin ang Totoong Kita Mo

Unahin ang eksaktong kita: sahod, overtime, freelance, o remittance. Huwag kalimutang isama ang netong natatanggap pagkatapos ng buwis at deduksyon—iyon ang totoong gamit mo sa araw-araw.

Maglista ng regular at irregular na pinagkukunan ng pera para malinaw ang daloy ng cash. Kapag alam mo ang take-home pay mo, mas madali magplano ng ipon at bawasan ang impulsive na gasto sa palengke o sari-sari store.

Ilista at Urihin ang Iyong Gastos

Gawing simple: hatiin ang gastos sa pagkain, pamasahe, utilities, utang, at libangan. Gumamit ng kategorya na praktikal sa buhay dito sa Pilipinas—halimbawa, hiwalay ang pambili sa palengke at merienda o kape.

Magtabi ng mga resibo o screenshot ng transaksyon sa GCash o bank app para madali ang tally. Kapag nakikita mo ang pattern ng gastos buwan-buwan, makikita mo agad kung saan puwedeng magbawas.

Gamitin Simpleng Sistema ng Tracking

Puwede kang gumamit ng notebook, spreadsheet, o budget app na pamilyar tayong mga Pinoy. Ang importante ay regular mong ina-update: tuwing may pasok ng sahod o nagbayad ng bills, itala agad.

Mag-set ng araw sa isang linggo para i-recap ang mga gastusin at kita. Maliit na habit pero malaking tulong ito para maiwasan ang sobra-sobrang utang at para makita kung may sobra para sa ipon o emergency fund.

Itakda ang Layunin at Ayusin ang Badyet

Magkaroon ng malinaw na layunin: emergency fund, school tuition, o bakasyon sa pamilya. Hatiin ang kita ayon sa 50-30-20 principle o mag-adjust nang naaayon sa sitwasyon mo dito sa Pilipinas.

Simulan sa maliit na target at unti-unting dagdagan. Kapag may planong malinaw, mas madali mong kontrolin ang gastusin at tipirin ang pera para sa mas importanteng bagay—kaya simulan mo na ngayon at gawing habit ang pagba-budget.